Dnevnik svetlopisa
Arhiv fotografije Zrenjanin
Borivoj Mirosavljević
DNEVNIK SVETLOPISA
MILENA KAO MARLENA
U fotomonografiji „MILENA PAVLOVIĆ (1896-1991)“ belocrkvanskog istoričara Živana Ištvanića osvetljen lik naše zaboravljene banatske primadone, velike zvezde evropske operske i estradne scene
U 2018. godini štampane su dve fotomonografije, posvećene zvezdama pozorišne i filmske scene, preminuloj Mileni Dravić, koja je ceo svoj slavni radni vek provela na pozorišnim daskama i pred filmskim kamerama u svojoj zemlji, i Mileni Pavlović, skoro zaboravljenoj zvezdi evropske filmske, operske i varijetetske vrhunske scene. Dve Milene, svaka na svoj način i u svoje vreme, obeležili su decenije u kojima su bile miljenice ne samo ljubitelja filma, muzike, baleta, revijalnih predstava, nego i zvaničnih, stručnih merača vrednosti stvaralaštva u oblasti kulture.
Starija Milena(Emilija) Pavlović je nakon fantastične karijere, u kojoj su je upoređivali sa sjajnom Marlenom Ditrih, završila svoju estradnu karijeru uoči Drugog svetskog rata, koji je uništio mnoge značajne tragove, pa je istoričar Živan Ištvanić imao veoma težan zadatak da prikupi građu kojom je osvetljen lik „neprevaziđene banatske primadone, zvezde evropske operske scene“.
Fotomonografija, iskusnog istoričara Živana Ištvanića, posvećena Mileni Pavlović,samo je još jedan u nizu dokaza, da autor ima u malom prstu istoriju Bele Crkve, svog i Mileninog rodnog grada.Strpljivi i pedantni istraživač, autor pregršt knjiga o istoriji Bele Crkve i južnog Banata, duboko je zaronio u domaće i strane arhive i iznao na svetlost dana bezbroj svedočanstava koja daju sliku ne samo o Mileni Pavlović nego i o njenim precima, porodičnim korenima, vremenu u kojem je živela i bezbrojnim putevima koji su je odveli širom Evrope.
– Bela Crkva je krajem prve decenije 20. veka već imala muzičke, kabaretske i pozorišne aktivnosti,-objašnjava Ištvanić.- Milena je već kao zapažena učenica osnovne škole ispoljavala talenat prema muzici, pesmi, pevanju(modernom i klasičnom) i glumi, učila je ples, igru i balet i privatnoj školi Teodora Kovača pedagoga na Plesnoj akademiji u Budimpešti. Kao tinejdžerka Milena je, 1911., godine, počela da javno nastupa na belocrklavnskoj sceni, u pozorišnim, operetskim i muzičkim programima Srpskog pevačkog društva i Srpskog društva „Privrednik“. Imala je zapaženu ulogu u tada veoma popularnoj opereti „Ranjeni Makedonac“…
Početak Prvog svetskog rata zatekao je Milenu u bečkoj Višoj devojačkoj školi, koju je tada zbog rata napustila i vratila se u Belu Crkvu.
Dve ljubavi
Ratne 1916. godine u Beloj Crkvi se, kao austrougarski vojnik, našao Emerik Imre Mudin, tada slavni mađarski sportista iz Kapošvara, višestruki nacionalni lakoatletski šampion i učesnik na Olimpijskim igrama u Londonu i Štokholmu.
Čim je upoznao Milenu Pavlović rodila se velika ljubav pa je iste godine Bela Crkva dobila zeta – slavnog sportistu. Nakratko. Imre je odveo mladu kod svoje sestre u Beč, da nastavi usavršavanje glumačkih veština, a potom je poslat na italijanski front, gde je ubrzo poginuo. Mlada udovica više se nije udavala, a sve što joj je ostalo od ljubavi, do kraja života je posvetila umetničkoj sceni.
– U umetničkoj biografiji Milene Pavlović nesporna je činjenica da je ona svoju profesionalnu pozorišnu, filmsku i pevačku karijeru započela i razvijala upravo u Beču, austrijskoj metropoli, epicentru stare i nove filmske, pozorišne, operske,, kabaretske, zabavljačke delkatnosti. Milena se našla u prvim umetničkim redovima avangardnog pokreta na početku dvadesetih godina 20. veka,-zaključuje Živan Ištvanić i dodaje:- Na svom uspešnom umetničkom putu Milena se kretala od Beča ka ostalim gradovima koji su negovali ekstravagantnost, senzacionalizam i senzibilitet samoniklih programa koje je trošilo građansko društvo.
Milena Pavlović je od 1922. do1926. godine nastupala u najedminentnijim bečkim kabareima i pozorištima sa tadašnjom filmskom, pozorišnom i kabare elitom. Igrala je u četiri nema filma:tri puta pod imenom Milena Pavlovna i jednom kao Milena Mudin. Bečka i Berlinska štmpa već tada su je smatrali filmskom zvezdom mada je bila „ krajnje jednostavna osoba, pristojnog ponašanja i oblačenja“. Novinari su isticali njene glavne osobine: „umetničko izražavanje, glumačke sposobnosti, francuski kolorit u igranju, istorijska melodičnost glasa, uravnoteženost u pevanju i lepota glasa, pleni fizičkim izgledom i izvajanim stasom.“ Na konkursima lepote je dobijala prve nagrade.
Nakon Beča imala je zapažene angažmane u Berlinu, Bazelu, Bernu, Cirihu, Pragu, Olomoucu, Bad Haleu, Teplicama, Lajpcigu, Minhenu, Gracu, Šćećinu, Marjanskim Laznama,…
O velikoj popularnosti slavne Banaćanke govori i zapaženi članak u praškim novinama
23.novembra 1930. godine koji navodi da je Milena Pavlović izvela početni udarac na fudbalskoj utakmici između domaće Slavije i beogradskog BSK-a.
Borivoj Mirosavljević
OD BELE CRKVE DO BUDIMPEŠTE
Milena Pavlović je rođena u Beloj Crkvi 1. marta 1896. godine a umrla 21. januara 1991. godine u Budimpešti. Osnovnu školu je zavrđila u rodnom mestu a zatim nastavila školovanje u Državnoj ženskoj građanskoj školi. Već tada je brzo ispoljila svoj talenat za muziku, pesmu i igru, svirala je klavir i učila opersko pevanje.Rano je savladala više jezika pa se kasnije kao poliglota lako snalazila prilikom gostovanja na skoro svim većim pozorišnim scenama širom Evrope.Snimila je nekolioko filmova a kao pevačica raskošnog soprana stekla je status primadona u više velikih evropskih operskih kuća. Naročito su zapažene njene uloga u najpoznatijim operetama Kalmana, Štolca, Lehara,… Umetničku karijeruje započela u Beloj Crkvi 1911. godine a okončala 1938. godine koncertima u elitnim banjama u blizini Beča. Tada se preselila u Mađarsku, gde je radila kao komntator na radiju, prevodilac i nastavnik nemačkog, engleskog, srpskog, francuskog i rumunskog jezika. Stekla je penziju i doživela duboku starost. Dolazila je više puta u rodnu Belu Crkvu a u Budimpešti se najradije družila sa svojim zemljacima iz Banata koji su živeli u Mađarskoj.
About Author
